دکتر محمّد مصدّق ؛ آسيب‌شناسی ِ يک شکست

دکتر محمّد مصدّق؛ آسیب شناسی یک شکست


علی ميرفطروس

* نگاهی به کارنامه‌ی ِ سیاسی دکتر محمّد مصدّق
* دکتر جلال متینی
* ناشر: شرکت کتاب، آمریکا، 1384

* ما میراث خوار یک تاریخ عَصَبی و عصبانی هستیم و چه بسا حال و آینده را فـدای ایــن عصبیّت ویرانساز کرده‌ایم.

* در فضائی از عصبیّت و احساسات و افسانه سازی و افسون - که تاریخ، عمیقاً به تعصّبات سیاسی آغشته اسـت - پرداختن منصفانه به زندگی و کارنامه‌ی ِ سیاسی دکتر محمّد مصدّق، جرأت یا جسارت فراوانی طلب می‌کند.

* در تاریخ معاصر ما، سرنوشت ایران را دو مسئله‌ی ِ اساسی رقم زده است، یــکی، نفت، و دیگری، همسایگـی با دولت روسیه (شوروی). بی معنا نیست اگر بگوئیم: تاریخ معاصر ایران با «نفت» نوشته شده است.

نوشتن درباره‌ی ِ زندگی و کارنامه‌ی ِ مردان سیاسی ایران، کار آسانی نیست و اگر این مردان سیاسی، از همروزگاران ما باشند، دشواری کار، دوچندان می‌شود چرا که بخاطر فقدان فاصله از رویدادها، ذهن و زبان نویسنده - چه بسا - می‌تواند آغشته به غرض ورزی‌ها و تعصّبات سیاسی - ایدئولوژیک باشد. در این میان، زندگی و کارنامه‌ی ِ سیاسی دکتر محمّد مصدّق، بیش از هر دولتمرد یا سیاستمدار دیگری، موجب بحث‌ها و مجادلات پایان ناپذیر است آنچنان که می‌توان گفت که وقایع 28 مرداد 32، سقوط دولت دکتر مصدّق و تفرقه‌ها و کینه ورزی‌های سیاسی بعداز آن، زمینه ساز انقلاب اسلامی‌بوده است!

در ایران، با وجود یک سُنّت دیرپای تاریخ نویسی (مانند تاریخ طبری، تاریخ یعقوبی، تاریخ بیهقی، مُروج الذّهب، اخبارالطوال ...) به علت حملات قبایل مختلف و گُسست‌های متعدد، تاریخ و تاریخ نویسی نیز رو به زوال گذاشت. استیلای دیرپای حکومت‌های قبیله ای، نوعی اخلاق و عصبیّتِ ایلی - قبیله ای را در جامعه‌ی ِ ما نهادینه کرد . در رفت و آمدها و کشاکش‌های حکومت‌های ایلی، جامعه‌ی ِ ایران از یک عصبیّت به یک عصبّیت دیگر پرتاب شده است. تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران - عموماً - بازتاب این عصبیّت‌ها و عصبانیّت‌هاست. این گذشته‌ی ِ ایلی - قبیله ای، روان اجتماعی ما را شکل داده و در عرصه‌ی ِ سیاست، عاملِ مهمی‌در چگونگی کردارهای ما بشمار می‌رود.
...

&
متن ِ کامل ( در کندوک )
در اصل ِ مأخذ
2///3

$
نقد ِ آريابرزن زاگرسی :
در کندوک
در اصل ِ مأخذ